Rumi’nin Şaman İşi; Mevlevilik Tarikatı ve İlahî Aşkın Sırları
İnsanlık tarihi boyunca sayısız fikir ve düşünce akımı ortaya çıkmıştır. Bu akımların bazıları zamanla unutulmuş, bazıları ise toplumların temel yapı taşlarına dönüşmüştür. Bugün ele alacağımız konu ise, 13. yüzyılın en etkili tasavvuf şairlerinden biri olan Mevlana Celaleddin Rumi’nin ortaya koyduğu Mevlevilik tarikatı ve onun temelini oluşturan ilahi aşk kavramıdır.
Mevlana, doğduğu topraklar olan Belh’ten (Bugünkü Afganistan) Konya’ya kadar uzanan yolculuğunda derin bir manevi dönüşüm yaşamıştır. Bu dönüşümü tetikleyen olaylar arasında, dönemin önde gelen düşünürlerinden Şems-i Tebrizi ile tanışması önemli bir rol oynamıştır. Rumi, Şems’in fikirleri ve rehberliği sayesinde ilahi aşkı anlamak ve insanı ilahi güzelliğe ulaştıracak yolu keşfetmeye başlamıştır.
Mevlevilik tarikatının temelini ise bu ilahi aşk kavramı oluşturur. Mevlana, sevginin, tüm varoluşun kaynağı ve amacı olduğunu savunmuştur. Ona göre insan, yaratıcısıyla olan bağını sevgi aracılığıyla kurabilir ve bu sayede kendini gerçekleştirme yoluna girebilir.
Bu sevgiyi ifade etmenin yollarından biri de semazenliğin ritüelidir. Semazenler, dönüşleri sırasında ilahi güzelliği arayışlarını simgeler ve insanın yaratıcıyla olan birliğini yansıtırlar. Mevlevilik tarikatı, bu semazenlik ritüeliyle birlikte müziği, şiir ve hikayeleri de kullanarak ilahi aşkı ve insanın manevi yolculuğunu anlatmıştır.
Mevlana’nın eserleri ve Mevlevilik tarikatının öğretileri yüzyıllar boyunca pek çok insanı etkilemiştir. Günümüzde hala dünyanın birçok yerinde Mevlevi cemiyetleri faaliyet göstermekte ve ilahi aşkı arayanların bu yolculuğunda rehberlik etmektedirler.
Mevlana Celaleddin Rumi’nin Hayatı
- Doğum: 30 Eylül 1207, Belh (Günümüz Afganistan)
- Ölüm: 17 Aralık 1273, Konya
Mevlana’nın hayatı hakkında detaylı bilgiler sınırlıdır. Ancak bilinenlere göre; İslami dünyanın en önemli bilginlerinden biri olan Bahauddin Veled’in oğludur. 5 yaşındayken ailesi Belh’ten Horasan bölgesine taşınmıştır. Daha sonra Konya Selçuklu Devleti’ne yerleşmişlerdir. Mevlana, genç yaşta eğitim görmeye başlamış ve felsefe, İslam dini, matematik, astronomi gibi alanlarda kendini geliştirmiştir.
Mevlana’nın hayatının en önemli dönüm noktası ise Şems-i Tebrizi ile tanışmasıdır. Şems, Mevlana’yı ilahi aşkın sırlarına yönelterek derin bir manevi dönüşüm yaşaması için rehberlik etmiştir.
Şems’in ortadan kaybolması üzerine Mevlana büyük bir üzüntü yaşamıştır. Ancak bu olay onu daha da içe dönmeye ve ilahi aşkı arayışını yoğunlaştırmaya itmiştir. Mevlana, ilahi aşkın insanı yeniden yaratabileceğine inanmış ve bu inancıyla şiirlerini yazmıştır.
Mevlana’nın eserleri arasında “Mesnevi”, “Divan-ı Kebir” ve “Fih Ma Fih” gibi önemli eserler bulunur. Bu eserlerde ilahi aşkı, sevgiyi, insanın manevi yolculuğunu ve Allah’a ulaşma yollarını anlatmıştır.
Mevlevilik Tarikatının Temel İhtiyaçları
Mevlevilik tarikatı, geleneksel İslam anlayışının bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. Ancak Mevlana, ilahi aşkı ön plana çıkaran kendi yorumunu geliştirerek, tasavvufi düşünceyi derinleştirmiştir.
Mevlevilik tarikatının temel inançları şunlardır:
- İlahi Aşk: Mevlevilikte ilahi aşk insanın yaratıcısıyla olan bağını ifade eden en önemli kavramdır. Bu aşkı yaşamak için, sevgiyi kalbin en derininde beslemek ve Allah’ı her şeyin kaynağı olarak görmeye çalışmak gerekir.
- Semazenlik: Semazenlik ritüeli, ilahi aşkın ve insanın yaratıcıyla olan birliğini simgeleyen önemli bir ritüeldir. Semazenler, dönüşleri sırasında ilahi güzelliği arayışlarını sembolize ederler.
Mevlevilik tarikatı, ilahi aşkı deneyimlemek ve insanın ruhsal gelişimine katkıda bulunmak için çeşitli yöntemler kullanır:
Yöntem | Açıklama |
---|---|
Zikir | Tekrarlayan dualar aracılığıyla zihnin odaklanmasını sağlama. |
Sama | Mevlevi müziği eşliğinde yapılan dönen bir dans ile ilahi aşkı ve birliği simgeleme. |
| Sohbet | Tasavvuf öğretileri üzerine grup tartışmaları yapmak. | | Hikaye anlatımı | Mevlana’nın hikayeleri ve şiirleri aracılığıyla manevi mesajların aktarılması. |
Mevlevilik tarikatı, yüzyıllardır insanlara ilahi aşkı deneyimleme yolunu göstermeye devam etmektedir.